Joseph van Gelder

Joseph van Gelder werd geboren op 25 mei 1876 in Eibergen als zoon van Abraham van Gelder en Sophiea Elzas. Bertha de Jong werd geboren op 7 december 1875 in Haaksbergen als dochter van Hartog Salomon Simon de Jong en Eva Israel Philips. Op de Joodse begraafplaats in Eibergen ligt hun dubbelgraf. De grafsteen op de Joodse Begraafplaats in Eibergen (bekend als de Joddenbulte) van Joseph en Bertha luidt: "Zij hadden elkander lief en waren bemind in hun leven en in hun dood zijn zij niet gescheiden."

Joseph van Gelder fungeerde 25 jaar lang als penningmeester van de Eibergse Joodse Gemeente en zijn vrouw Bertha was voorzitster van de Joodse vrouwenchewre. Op nummer 35 en 33 in de Smitsstraat woonden de twee broers Joseph (Joop) van Gelder en Lehman van Gelder, getrouwd met de twee zussen Bertha en Anna de Jong. Hun huizen stonden met elkaar in verbinding. Joseph en Berta kregen twee dochters: Eva overleed als kind en Sophia trouwde met Leo Menco. Lehman en Anna waren kinderloos.

Tijdens de nacht van 22 juni 1940 om twee uur vielen enkele bommen op twee plaatsen in de bebouwde kom van Eibergen. In de Fabriekstraat kreeg het huis van de familie Heutink een voltreffer, waarbij een dode viel. In de Burgemeester Smitsstraat was de ramp groter: de achterkant van het dubbel woonhuis werd geraakt door een bom van overvliegende vliegtuigen. De jonge mevrouw Ten Harkel in deze straat overleefde het bombardement niet. Zij liet haar man en zoontje Henny na.

Joop en Bertha van Gelder kwamen die fatale nacht om het leven. Schoonzus Anna van Gelder-de Jong was zwaargewond en werd in het ziekenhuis van Enschede opgenomen. Haar man Lehman en zij wilden niet terug naar hun eigen woning. Ze trokken in bij hun familie aan de Groenlosestraat in Eibergen. Er volgden twee jaar, waarin de ene vernederende maatregel tegen de Joden volgde op de andere. Steeds meer werden ze in het isolement gedrongen, werd hun de omgang met de andere Eibergenaren onmogelijk gemaakt. Lehman en Anna doken onder en overleefden de oorlog.